ακία

Ο στοίχος στον βυζαντινό στρατό. Ονομαζόταν και λόχος ή κουντουβέρνιον. Το πεζικό παρατασσόταν σε όρδινα (ζυγούς), που συνήθως ήταν δεκαέξι. Τα όρδινα ήταν τοποθετημένα το ένα πίσω από το άλλο, σε διάταξη φάλαγγας, και ο αριθμός τους ήταν ανάλογος με τον αριθμό των αντρών που περιλάμβανε η α. Αν π.χ. η α. είχε 16 άντρες, τα όρδινα ήταν 16. Ο αριθμός των στρατιωτών στα τάγματα αυξομειωνόταν, αλλά πάντοτε στα πλαίσια των α. και των όρδινων. Ο πρώτος της α. ήταν εύσωμος και εμπειροπόλεμος· ονομαζόταν πρωτοστάτης, πρόμαχος, λοχαγός και πρίμος. Ο τελευταίος ήταν επίσης ειδικά επιλεγμένος και ονομαζόταν φύλαξ, ουραγόςτέτραρχος. Στη μέση της α. υπήρχε ένας ακόμη υπεύθυνος στρατιώτης που λεγόταν πένταρχος. Συνήθως στην ίδια α. τοποθετούνταν συγγενείς, φίλοι, συντοπίτες κλπ. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλιζόταν η συνοχή, ο αλληλοέλεγχος και η αλληλεγγύη των στρατιωτών του τάγματος. Οι τρεις ή τέσσερις πρώτοι και τελευταίοι άντρες της α. έφεραν βαρύ οπλισμό. Το ίδιο γινόταν και με τις τρεις ακραίες δεξιές και αριστερές α. κάθε τάγματος. Στο μέσο ήταν τοποθετημένοι οι πελταστές και οι ψιλοί, άντρες με ελαφρύτερο οπλισμό.

* * *

ἀκία, η (Μ)

σειρά στρατιωτών, παράταξη, στοίχος.

[ΕΤΥΜΟΛ. < λατ. acies «τάξη, παράταξη (στρατού), φάλαγγα»].